jeudi 25 septembre 2014

Ingendo ibereye Abantu b'Imana.

Barundi bavukanyi,
Nta numwe ayobewe amabi igihugu cacu cagiye gicamwo, ivyo bigatuma abantu benshi bankana urunuka kubera imvo iyi canke iriya. Kandi ayo mabi yaba igihugu ciharijwe ahanini n'abantu bitirirwa izina rya Kristu Yesu. Amabi igihugu caciyemwo yasize imiryango myinshi mu ngaratete, igihugu naco kirasubira inyuma mu mpande zose zigize ubuzima bwaco.
None ubu dukwiye gukora iki kugirango twisubize umutamana?
Ijambo ry'Imana riravuga riti:

Nuko rero, nk'uko bibereye abâtoranijwe n'Imana bakundwa na yo, mwambare umutima w'ikigongwe, n'ineza, n'ukwicisha bugufi, n'ugutekereza, n'ukwihangana, mwihanganirana, muharirana,iyo umuntu agize ico apfa n'uwundi. Nk'uko Umwami wacu yabahariye, namwe abe ariko muharirana. Ikigeretse kur'ivyo vyose mwambare urukundo, niwo mugozi uzana gutungana. (Abakorosayi 3:12-14)

Aha turabona ko ata kindi kintu cotuzanira ubutungane atari urukundo rushingiye ku Mana. Iyo tuvuze gutungana tuba tuvuze kugendera mu kuri ata kugoreka canke guhengamika ururimi. 
Kubemera Yesu Kristu murazi yuko yadusigiye ingabire ya Mpwemu Yera. Uwo nawe kimwe mu vyamwa yama Urukundo ruza imbere y'ibindi vyose (Abagalatiya 5:22). Umuntu rero iyo adafise Mpwemu Yera muri we biragoye kugira urukundo nk'urwo Imana yifuza. Arahushagurika.  
Umuntu rero atagira urukundo rushingiye kuri Mpwemu Yera usanga agerageza kunezereza abantu no mu gihe ivyo akora bidahimbara Imana. Ivyo bica vyitwa ubudaydya. Urukundo Imana idusaba rero ni rwo gusa ruzotuma Abarundi twogorora. Nta yindi nzira rero ihari yo gutungana atari iyo Umukiza Yesu Kristu yaduciriye maze Imana ikaturungikira Mpwemu Yera kugirango adushoboze kugendera mu butungane. 
Turamaze kubona rero ko Urukundo arirwo rufunguruzo kandi rukaba umugozi uzana gutungana.

Mu gice kizokurikira tuzorabira hamwe ibiranga urukundo Imana idusaba.

TUNGANIRA IMANA BARUNDI

lundi 21 juillet 2014

Tujajure: Canca imbwa yanje utabanje kuyiha igiturire!

Mbega ibikoko birarya igiturire?!

Umutama umwe yagiye gucandagisha imbwa yiwe hanyuma ageze ku muganga w'ibitungwa barayaga:

Muganga w'ibitungwa: Mwaramutse mutama
Nyene imbwa: Mwaramutse muganga
Muganga w'ibitungwa: Muje kuvuza iyo ntozo?
Nyene imbwa: Ndayizanye ku rucanco?
Muganga w'ibitungwa: Ko mbona umengo irakara reka mbanze ndayihe inyama ndayisamaze?
Nyene imbwa: IGORE UMPERE UMUTI IMBWA UTARINZE KUYIHA IGITURIRE

vendredi 18 juillet 2014

Ubworōzi bw'inkwavu(1)

Mbega hari ubutunzi abantu batamenya kandi buri mu kwaha iwabo?

Birashoboka ko mu gihugu haba ubukene, inzara nayo iti nakubonye.
Mu shakashatsi mperutse kugira nasanze hariho ibintu abantu bokora kugirango bagwanye ubukene nko kworora inkoko, ingurube, impene, inkwavu, inka,...



Muri ivyo vyose tudondaguye hari ibiza imbere kurusha ibindi. Uko mubona bikurikirana ni nako birushanya kworoha kworora:




  • inkwavu 
  • inkoko
  • impene
  • ingurube
  • inka
  • ...
Inkwavu rero nasanze zoroha kworora kubera imvo zikurirkia:

  •  zifungura ibintu vyinshi kandi bidasaba kugurwa: icanda, amababi canke ibishihwa vy'ibijumbu, imitoto, ibiharage bihiye, umukate, amazi,....
  • nta ngwara zikunda kugira
  • zirondoka hato na hato: buri mezi abiri
Uravye rero inyungu urukwavu rufise ni nyinshi:

  • ku magara y'abantu: inyama y'urukwavu nta binure bibi twita Cholesterole igira kandi akanovera kayo wobeshera inkoko.
  • umwavu
  • amahera
Mbega urukwavu rurondoka gute?

Urukwavu rumwe rurashobora kuvyara utwana 6 canke zirenga buri mezi abiri mu gihe rufashwe neza. Urukwavu rumwe rushobora kuvyara incuro 6 mu mwaka . Ni ukuvuga ko ufise urukwavu rumwe gusa mu kwezi kwa mberekw'umwaka, umwaka uhera ufise inkwavu 30 ziyongereye. Kandi mu mezi atanu urukwavu ruba rugeze kuribwa.



Ufise inkwavu 30 zivyara, ushobora kuronka inkwavu 900 mu mwaka umwe gusa. Zishobora no kurenga.

Nk'Abarundi baba ruguru biroroha cane kuko hari ahantu henshi bashobora gukura ubwatsi bitagoranye. Umuntu ashobora no kurima umurima w'ibijumbu kugirango aronke arya mababi yavyo yo kuzigaburira.

Amaganga y'urukwavu arashobora gukoreshwa nk'umuti wica udukoko (inscticide).

Mbega urukwavu rugurishwa amahera angahe?

Tutarinze kuja mu biharuro vyo hejuru cane, reka urukwavu rumwe turuhe amahera 6000Fbu, ni ukuvuga ko ugukurishije inkwavu 900 kuri 6000Fbu rumwe rumwe uca uronka: 5 600 000Fbu!!!!!!

Aho ntitwavuze umwavu. Inkwavu zitanu zirashobora kuguha udufuko duvamwo isima turenga dutanu tw'umwavu mwiza cane mu mezi atarenga 5. Ca muharura inkwavu ijana mundabire.

Muri ino misi hari nkwavu za kijambere zatanzwa mu ntara za KIRUNDO eka n'ahandi usanga ari zinini cane, rumwe rwopima nka kg 5. urwo rero rushobora kugurwa amahera arenga 10000fbu



kera kworora inkwavu, imbeba canke n'inkoko wamengo n'igikorwa c'abana. Namwe mwirabire umuntu yoroye urukwavu inyungu rushobora kumuzanira yaba mu gihugu hagati canke mu gisagara. 

Mbega mu gisagara biroroshe gutunga inkwavu?

Ku baba mu bisagara nka Bujumbura, Gitega, Ngozi, Kirundo, n'izindi ntara novuga vyoroshe gutunga inkwavu kuko ukira kuzubakira aho ziba mu kigo. Nta n'umenya ko hari ikintu mu kigo. Ivyo rero bishobora gusahiriza mu ngo ku bijanye n'akanyama, umwavu wo gutera imboga nka lengalenga, ibigori ubona ko binazimvye mu gisagara. Kandi imboga nyinshi mu zo tugura mu bisagara usanga amazi bazivomeza atari meza na gato, baca bongeramwo ya myavu y'ikizungu usanga atari myiza ku buzima bw'abantu. Mu bihugu vyateye imbere ivyimburwa vyakujijwe n'umwavu kama usanga bifise agaciro kurusha ivyakujijwe n'umwavu w'ikizungu.

Aho duca twumva ko ahaciye ubworozi n'uburimyi burakurikira. 


Mbega kwororora inkwavu bisaba kuba ufise amahera?

Umuntu uwo ariwe wese ashobora kworora inkwavu. Ica mbere ni ukuronka inkwavu 2, ikigabo n'ikigore. Twabonye ko mu mwaka uba ufise inkwavu 30, mu mwaka ukurikira uba ufise izirenga 200 kuko zimwe muri zimwe zo mu mwaka wa mbere ziba zatanguye kuvyara nazo. 
Nk'uko twabibonye na ntaho nikora canke umukene ashobora gutunga inkwavu. Ico bisaba ni umwete no kubikunda. Ikindi ni ukugira agaparasera (parcelle). Nta na metero 20 kuri 20 (4 ares) bigusaba.

Mbega urwaruka n'abandi bantu birukira ibisagara bakaja gusamira isazi ku munwa bohakura ikihe cirwa?

Umwe niwe yavuze ati "birababaje kubona urwaruka rwiyerereza ngo ruja mu bisagara guca amahera, ariko ntirumenye ko itunga riryoshe rurisiga ku mazi y'iwabo".

Rwaruka mwirukira ibisagara, eka namwe Barundi mufise inguvu zo gukora, gerageza utwo mwahora mufata minenerwe muzoba mumbwira. 

Tuzobandanya twerekana inyungu zo kworora inkwavu ugereranije n'ibindi bitungwa nkuko twamaze kubivuga. Tuzoraba n'ibindi bitungwa uko bishobora kutugirira akamaro kanini. Eka no burimyi tuzorabira hamwe ukuntu abantu baba mu mpangu bashobora kwiyungunganya bagasahiriza ya mishara usanga itatumaza ukwezi.




mardi 15 juillet 2014

Abakora urudandaza rw'abantu bagatanga n'ibimazi vy'abantu mu Burundi (Un gang des trafiquants d'être humains et donneurs de sacrifice humain au Burundi)

Mwari muzi ko mu bice bimwe vyo mu Burundi hari abadandaza abantu canke ibihimba vyabo vy'umubiri? Abenshi mu bageramiwe harimwo cane cane abana bakiri bato cane.

Mu misi iheze mwarumvise ko hari impwemu mbi zadutse mu bantu bakizera ko bakoresheje ibihimba vya ba nyamwema, abafise ubuhanza, ibinege mu bijanye n'ubufyitirizi, ibiheko bibazanira amahirwe mu buzima.
Ivyo abakristu barashigikije amasengesho ubwigoro Reta n'abanyagihugu bakoresheje biratsindwa.

Ubu hagezweho kunyuruza abana bakiri bato; bamwe batangwako ibimazi , ibihimba bimwe vy'imibiri yabo bikajanwa kudandazwa hirya no hino (trafic d'organes), abandi bakajanwa mu busambanyi (proxénétisme).

Hari n'abavuga ko n'abarovyi bamwe bamwe batanga ibimazi vy'utwana duto cane twoba tuconka bibazako baca baronka amasamaki menshi.

Mu Rumonge niho hagwiriye ako kabi kabishe, kandi abavyeyi bamwe baramaze kwamburwa abana babo.

Nk'Abakristu mwibaza ko ari igiki kiri inyuma y'ako kaga? Abarundi bomenya iki? Bokora iki?

Inyishu tuyisanga muri Bibiliya, Ijambo ry'Imana.

Yesu avuga ati: "Igisuma ntikizanwa n'ikindi, atar'ukwiba, n'ukwica, n'ugutikiza; nanje jeho nazanywe no kugirango intama zironke ubugingo, kandi ngo ziburonke bucagutse" Yohana 10:10

Aho nk'Abakristu duca tubona ko Satani ariwe atuma ivyo vyose biba agateza abantu gukora ivyo Imana yanka kandi ibona ko ari bibi. 

Imana iravuga iti: "Batavye ibitabo i Tofeti, ahahanamiye umwonga wa mwene Hinomu, ngo bahosereze abahungu n'abakobwa babo mu muriro, babatanze kw'ibimazi; ari ikintu ntābageze, kitigeze kuza no mu mutima wanje" Yeremiya 7:31

Soma no muri Yeremiya 32:35

Aha rero abarundi bose (abari mu gihungu n'abari mu mahanga)  bomenya ko Imana itigeze ishigikira ko abantu batangwako ibimazi (Kafala ou  les sacrifices humains), ngo abantu bicwe. 

None dukore iki ngo dukire?

Nimba hari abemeranya nanje ko ayo ari amagorwa ku Barundi, ntawundi wo kuyadukurako atari Imana yaremye ijuru n'isi n'ivyuzuyemwo vyose. Imana iravuga iti: "Uz'unyambaze ku musi w'amagorwa, Nzogukiza, nawe uzompesha icubahiro" (Zaburi 50:15)

Abarundi bayoboka Yesu Kristu dukwiye kwambaza Imana duhuje imitima kugirango izo Mpwemu mbi z'ubwicanyi n'ubusambanyi zisendwe kuko duzifiseko ubushobozi ijana kw'ijana. 

Ijambo ry'Imana rivuga riti:"Ahamagara abigishwa cumi na babiri, abaha ububasha ku mpwemu zihumanye n'ubwo kuzisenda, no gukiza indwara zose n'ubumuga bgose. ...Mukize abarwaye, muzure abapfuye, mukize abanyamibembe, musende abadayimoni" Matayo 10:1,8

Barundi Bakristu benewacu, murumva ko ububasha bwo gusenda abadayimoni twabuhawe n'Umwami wacu Yesu Kristu. Ubwo bushobozi tubukoreshe dushize umutima hamwe kandi Imana izotwumva iri mw'Ijuru itwishure. 

Ivyo kugira bikunde ni uko natwe tuboneka imbere y'Imana ata gasembwa, twiyeze tuvavanure n'icaha.

Duhiriwe duhishije n'igihugu cacu c'Uburundi kiriyamiriza ako kabi kabishe kandi carahagurukiye abahemu mu kubafatira ibihano bibabereye mu gihe bafashwe.
None nk'Abakristu dukwiye gusenga kuko abo bantu bakoreshwa n'Impwemu mbi ziva kuri wa mugwanizi ariwe se w'ibibi vyose, Satani. Aho tuzoba turiko turafasha igihugu cacu ngo gitere imbere kuko nta gihugu cotera imbere ngo kigire amahoro arama mu gihe abantu batubaha Imana ngo bagendere mu vyagezwe vyayo. 

Ndateye rero abasenzi basengere igihugu cacu. Kandi ukwo gusenga si ukuvuza inzamba, senga mw'ibanga hanyuma Imana izotwishura. (Matayo 6:5-8)

Dusomye no mu gitabu c'Ikorawani (Coran) turabona ko Yesu Kristu ariwe wenyene mw'ijiuru no mw'isi yahawe ubwo bubasha bwo gusenda abadayimoni:

Soma Ikorowani (Coran) urabe ububasha Yesu Kristu yahawe:"45. (Rappelle-toi,) quand les Anges dirent : "Ô Marie, voilà qu'Allah (Dieu) t'annonce une parole de Sa part : son nom sera "al-Masih" "Hissa", fils de Marie, illustre ici-bas comme dans l'au-delà, et l'un des rapprochés d'Allah" .


46. Il (Jesus Christ) parlera aux gens, dans le berceau et en son âge mûr et il sera du nombre des gens de bien".

47. - Elle dit : "Seigneur! Comment aurais-je un enfant, alors qu'aucun homme ne m'a touchée? " - "C'est ainsi! " dit-Il. Allah crée ce qu'Il veut. Quand Il décide d'une chose, Il lui dit seulement : "Sois"; et elle est aussitôt.

48. "Et (Allah) lui enseignera l'écriture, la sagesse , la Thora et l'Évangile,

49. et Il sera le messager aux enfants d'Israël, [et leur dira]: "En vérité, je viens à vous avec un signe de la part de votre Seigneur. Pour vous, je forme de la glaise comme la figure d'un oiseau, puis je souffle dedans : et, par la permission d'Allah, cela devient un oiseau. Et je guéris l'aveugle-né et le lépreux, et je ressuscite les morts, par la permission d'Allah. Et je vous apprends ce que vous mangez et ce que vous amassez dans vos maisons. Voilà bien là un signe, pour vous, si vous êtes croyants!


50. Et je confirme ce qu'il y a dans la Thora révélée avant moi, et je vous rends licite une partie de ce qui était interdit. Et j'ai certes apporté un signe de votre Seigneur. Craignez Allah donc, et obéissez-moi.

51. Allah est mon Seigneur et votre Seigneur. Adorez-Le donc : voilà le chemin droit."

52. Puis, quand Jésus ressentit de l'incrédulité de leur part, il dit : "Qui sont mes alliés dans la voie d'Allah? " Les apôtres dirent : "Nous sommes les alliés d'Allah. Nous croyons en Allah. Et sois témoin que nous Lui sommes soumis.

53. Seigneur! Nous avons cru à ce que Tu as fait descendre et suivi le messager. Inscris-nous donc parmi ceux qui témoignent" . Surati Ali Imran 


None ko tubonye ko Yesu Kristu ariwe wenyene yahawe ububasha bwo gusenda Impwemu mbi haba muri Bibiliya no muri Korowani. Enda nimuze twambaze izina rya Yesu Kristu kugirango tubifashijwe nawe, kuko ari wenyene abifitiye uburenganizira, dusende abadayimoni bateze ivyago mu gihugu. Tubasende mw'Izina rihambaye rya Yesu Kristu. AMEN 

Kubizera rero izina rya Yesu Kristu ntaho vyabonetse ko yigisha abantu gutanga ibimazi vy'abantu kuko wenyene yaramaze kutubera ikimazi ku musaraba i Gorogota.


Dieu considère la pratique du sacrifice humain comme une abomination.

Dieu déclare  : « Ils ont bâti des hauts lieux à Topheth dans la vallée de Ben-Hinnom, pour brûler au feu leurs fils et leurs filles: Ce que je n’avais point ordonné, ce qui ne m’était point venu à la pensée ». (Jérémie 7:31)

Lisez également (Jérémie 32:35). 

La mission de Satan est de voler, tuer et détruire (Jean 10:10). Satan est à l'oeuvre dans notre pays. Hier c’était les albinos, les kipara et les enfants uniques (ibinege).

Les chrétiens dont le pouvoir de chasser les mauvais esprits (démons), qui sont derrières ces turpitudes (trafic d’être humains), leur sont octroyé par Jésus Christ Notre Sauveur, devraient se mettre à l'oeuvre pour exorciser ce genre d'esprits impurs et les envoyer dans leur demeure, l'enfer.

Appuyons les efforts de la police et des activistes des droits humains par des prières sincères.

Matthieu 10 Louis Segond (LSG)

10 Puis, ayant appelé ses douze disciples, il leur donna le pouvoir de chasser les esprits impurs, et de guérir toute maladie et toute infirmité.

8 Guérissez les malades, ressuscitez les morts, purifiez les lépreux, chassez les démons. Vous avez reçu gratuitement, donnez gratuitement.

Abo tugwana s'ab'inyama n'amaraso ariko tugwana n'impwemu mbi zihumanye ziri mu kirere no kw'isi. Abari muri Yesu Kristu bakagira ububasha bwo gusenda abadayimoni, nibo gusa bashobora kugwana n'izo Mpwemu zihumanye.

jeudi 10 juillet 2014

Le mensonge tue et la vérité sauve

“Rejetez le mensonge. Que chacun dise la vérité à son prochain , car nous sommes tous membres d’un même corps.”  (Ephésiens 4:25)

Ukuri ntanzitizi kugira kandi guca mu ziko ntigusha. 

Ikinyoma kiranyaruka ariko nticigera gitanga ukuri gushika.

L’honnêteté absolue est la seule attitude acceptable aux yeux de Dieu. Si nous mentons à nos frères en Christ, nous nous détruisons nous-mêmes puisque nous faisons partie du même corps ! Et lorsque la confiance est rompue, il est très difficile de la rétablir. N’imaginez pas non plus que toujours dire la vérité soit simple et évident. Nous devons cependant essayer d’être honnêtes : 


1- Dans nos paroles avec nos proches. Si nous dissimulons la vérité, nous encourageons un climat de méfiance entre nous et si nous refusons d’admettre la réalité d’une situation difficile, nous ne faisons que l’envenimer. Couvrir un péché ou un mauvais penchant n’arrangera rien, tandis qu’ “être vrais dans l’amour” (Ephésiens 4:15) rendra nos relations avec les autres plus fortes et plus sincères et permettra de surmonter bien des tempêtes de la vie.


2- Dans notre attitude envers les autres. La Bible affirme que “celui qui est fidèle dans les petites choses est aussi fidèle dans les grandes et que celui qui est malhonnête dans les petites choses est aussi malhonnête dans les grandes” (Luc 16:10). Si vous voulez acquérir une réputation d’homme intègre, ne revenez jamais sur une parole donnée. Si vous vous êtes engagé à faire quelque chose, faites-le, quelqu’en soit le prix ! 

3- Dans la moindre de nos actions. Pourquoi la vérité est-elle aussi importante aux yeux de Dieu ? Parce que toutes les relations entre humains reposent sur le principe de la confiance. Ne vous laissez donc jamais tenter par le mensonge, à moins que vous ne souhaitiez vraiment sacrifier l’estime dont vous jouissez encore au sein de votre entourage, l’influence bénéfique que vous avez autour de vous, l’assurance et la confiance qui ont été les vôtres jusqu’à ce jour, et la paix qui règne encore dans votre coeur !


N’oubliez pas que vos propres mensonges vous feront voir des menteurs partout ! Aussi dites toujours la vérité !

SRC: Saparole


Au contraire, pratiquons la vérité puisqu'elle nous rend libres:

vous connaîtrez la vérité, et la vérité vous affranchira." Jean 8:32

La vérité vous rendra libre. La vérité nous conduit à l’authentique liberté. «  La liberté de conscience n’est jamais une liberté affranchie « de » la vérité, mais elle est toujours et seulement « dans » la vérité. » (Jean Paul II, Veritatis)


SRC: VieChrétienne


A vous de choisir tout en ayant en esprit que l'homme est toujours le produit de son propre choix.

mercredi 9 juillet 2014

MBEGA HARI IBIKORWA UMUNTU AKORA BIKAMUBUZA IMIGISHA IVA KU MANA? GUTSINDWA KWA BRESIL KWOKWIGISHA IKI ABARUNDI

GUTSINDWA KWA Brésil: Ako nibaza ko ari agashi k'Imana: Muti gute? Bandanya usoma.

Burya gutsindwa no gukozwa isoni biratandukanye.

Amakosa abiri ya Bresil nibaza ko yababaje Imana bigatuma bakozwa isoni imbere y'abarorerezi n'abakunzi babo canke  ibintu bibiri biteye isoni vyoba vyarakwegeye umugwi wa Bresil:

1) Guhiga kwihōra no kwica:

Bamwe mu ba nya Brésil boba bahigiye umwe yatera ivi mu mugongo Neymar yitwa Zuniga ko bamwica.
Ico ni icaha co guhiga kwihōra no kwica.
Ukwihora ni ukw'Imana.
Ijambo ry'Imana ribivugako iki ku bijanye no kwihōra?:
"Uguhōra n'ukwanje (Imana), ni jewe nzobasubiriza mu nkōko, igihe ibirenge vyabo bizonyerera. Kuk'umusi w'ivyago vyabo uri hafi, kand'ibigira bibazeko bizotebuka." Gusubira mu Vyagezwe 32:35 (Deutéronome 32:35
"Abo nkunda ntimwihorane, ariko muhe uburyo uburake bw'Imana: Uguhōra n'ukwanje (Imana), ni jewe nzobasubiriza mu nkōko, ni ko Uhoraho agize"

Abaroma 12:19 (Romains 12:19)

Nimba hagize umuntu akugirira nabi nturondere hasi hejuru kumwihora, ahubwo muharire kandi umukunde, Imana yo mw'Ijuru ibonye ko uwo muntu akubangamiye iraheza ikakurenganura.
 Ijambo ry'Imana rivuga ngo dusabire abaduhama. Yesu Kristo aduhamagarira guharira kubabarira iyo hagize umuntu adusindira, atugirira nabi.

2) Kwizera ibigigwamana:

Abo bagabo babiri bafise ibendera rya Argentine ni Scolari (umumenyereza wa Brésil) na Silva (umukinyi).
Bizeye ko kwifotoza bari ruhande y'ibendera rya Argentine bibatera amashaba aho gusenga Imana. Ntaho bitandukaniye no gusenga ikigigwamana. Ivyo rero vyatumye bakozwa isoni amakungu arorera. Ivyo bizeye ntaco vyabamariye kuko ni bimwe bita kwizera ibintazi.

Daniyeli 5:23 (Daniel 5:23)

"Ariko abishimira  ibishushanyo vy'ibibazano bazosubizwa inyuma, bazoteterwa cane, bo n'abagira abagira ibishushanyo vyavugutiwe mu nkero, bati muri imana zacu." Yesaya 42:17
(Esaie 42:17)

Ijambo ry'Imana riduhamagarira kwizera Imana tukareka kwizera ibigigwamana atabushozi bifise.
Zaburi 115: 9 (Psaumes 115:9)

MBWIRE GITO CANJE GITO C'UWUNDI CUMVIREHO:

Harya abarongozi barashobora gutuma igihugu gitera imbere canke bakagisubiza inyuma bivanye n'ibikorwa bakora bidahimbara Imana. Ivyo vyo gukoresha idarapo si ubwa mbere Bresil yari yabigize,  hari igihe babikoresha batsinze baca bibaza ko arivyo vyabafashije gutsinda. Ubu rero Imana yaraye iberetse ko bihenze cane.
N'umuntu ku giti ciwe hari igihe yibaza ngo amagendera yagize niyo yatumye ashikira iki na kiriya akibagira Imana rurema.

Ivyo umuntu yokwibaza vyose ko ari ubutunzi abisanga mu Mana rurema, bwaba ubutunzi, umunezero, ugutungana, n'ibindi vyiza birama vyose bibonwa n'abubaha Imana. Imigani 8:18-19

(Proverbes 8:18-19)

Mbega wewe usoma iyi message biragushikira ukihōra canke ukizera ukanasenga ibigigwamana, ibifyiti, ibiheko n'ibindi? Nimba bigushikira ukwiye kwihana atari uko agashi k'Imana kazokuzako kandi isi yose izobimenya wavyanka wavyemera.

jeudi 19 juin 2014

Faire participer les autres et non faire suivre les autres


"Dites-moi et je risque d'oublier. Montrez-moi et j'aurai des chances de me souvenir. Faites-moi participer et je suis sûr de me souvenir!" proverbe chinois

Mbega aka gacamugani nkebuzo k'abashinwa kokwigisha iki Abarundi na cane cane abarongozi bo ku nzego zose?

Iyo nkebuzo ishaka kuvuga igihugu gikenera inguvu n'ishaka vya mwenegihugu wese kugira gitere imbere. Harya rero ngo ivya gusa bitera ubwenge buke. Iyo umuntu abwiwe ikintu canke akacerekwa gusa canke akagihabwa atagikorerye agifata minenerwe. Ariko iyo yagize ico akora kugira ngo ico kintu kiboneke agiha agaciro kandi akakibungabunga. 
Abarundi twese, nimba dushaka gutera imbere, dutegerezwa gukorera igihugu cacu atawusigaye inyuma umwe wese uko ashoboye. Harya ikintu cose umuntu akoranye n'umutima ubikunze ntikiba gito. 

Abatware bategerezwa gutwarira bose, abanyagihugu nabo bategerezwa kwubaha umuntu wese yahawe kuba umurongozi w'abandi. Iyo habaye ukutumvikana hagati y'abatwara n'abatwagwa ibintu ntibitera imbere na gato. 

Ijambo ry'Imana rirerekana yuko ubutegetsi bwose buva ku Mana (Romains 13:1).  Abantu bose baremwe n'Imana kandi mw'ishusho ryayo. Ijambo ry'Imana rica rivuga riti ubutegetsi bwose buriho buva ku Mana. Ivyo Imana yabihishuriye umusavyi wayo Paulo imaze kubona ko abantu wanashaka Abakristu benshi batari bacubaha ababaganza. Abategetsi rero iyo badatwaye uko Imana igomba niyo nyene ibabogoza. 

Umurongozi mwiza arangwa n'urukundo be n'ukwihanganira abo arongoye.

Mose atubera akarorero. Mose yari yashizweho n'Imana ngo arongore Abisrayeli ariko benshi muribo bakamugarariza bakagumura n'abandi Bisirayeli naho yabakunda akanabasengera. Nk'umurongozi mwiza ntiyashatse ngo abamarishe ibihano ariko yatakambiye Imana asabira ikigongwe abamugwanya Imana ikabaharira.

Mbega iyo abantu bagararije ubarongora yubaha Imana bigenda gute?

Naho Mose yasabira abamugwanya nticabujije ko Imana imigwanira ikamukura agasuzuguro.  Imana yarabanguye ukuboko irabahushura. Abakristu baribuka ivyabaye ku miryango ya Kora, Datani na Abiramu igihe isi yasamye ikabamira (Nombres 16:20-32). Kandi abagarariji Imana ibita "les méchants" canke ababisha.
Ivyo vyarashitse no kuri mushi wa Mose, Miriyamu, amaze kumusuzugura we yaciye agwara imibembe (lèpre). Mose yarwanijwe n'abavukanyi biwe. kumbure ko babona ko mukuvuga agigigmiza bakibwira bati mbega urya Imana yomurobanura gute. Imana ntirobanura ku butoni. Burya nico gituma Imana idashatse ko umurongozi avaho biba uko nyene naho abantu bosura imvumbi.

Mbega iyo uganza atwaye nabi bigenda gute

Hari umwami Bibiliya itwereka yitwa Nebukadineza yagararije Imana agategekesha igitugu hanyuma Imana iramuhana, amara imyaka itari mike arisha ivyatsi nk'ibikoko kandi ari mu gahinga. Abami bose batubashe Imana bahejeje nabi. 

Abantu bategrezwa kwubaha no kugamburukira ababaganza (Romains 13:1)

Hari n'igihe abaganza batwaza umukazo ugasanga batwaza bufuni na buhoro igihugu. Benshi baca bibaza bati none umuntu yoshirwa n'Imana akagaruka agakora nabi. Turabiye ku mwami yitwa Sawuli, turabona ko yari yarobanujwe amavuta n'Imana ariko ageze ku ngoma atwara nabi cane, ntiyitaho ivy'Imana, agasenga ibigigwamana, akifatanya n'amahanga asenga za bayali. Igihe carageze Imana yo nyene imuteza abansi baramwirahira. Dawidi niwe yaciye amusubirira. Na Dawidi nawe nyene atubera akarorero keza cane kuko naho umwami Sawuli yamuhiga ngo amwice ntiyashatse kwihora kuko yari yamaze kumenya ko Sawuli yashizweho n'Imana. Ntiyihuse ngo akoreshe inguvu n'ubuhizi ariko yavyeretse Imana. Aho woba uri hose rero ukwiye kumenya ko urya yashizwe hejuru ngo agutware yashizwe n'Imana. Ijambo ry'Imana rivuga ko ata kuganza kutava ku Mana, ukuriho kwagezwe n'Imana. Uri Umurundi na cane cane Abakristu bemera Bibiliya ko yahumetswe n'Imana, aho uri hose kw'isi gamburukira abakuganza.

Mbega umuntu yogamburukira abaganza muri vyose?

Inyishu ni oya.
Igikuru ca vyose ni ukubanza kumenya ivyo Imana yanka hamwe n'ivyo Imana ikunda.

Bimwe mu  vyo Imana yanka harimwo ibi:
Kwiba, kurya ibiturire, guca imanza za ngondagonde, kuraguza, gusambana, gusenga ibigigwamana...

Aho rero abantu bakwiye gutandukanya icatsi n'ururo. Ukuganza canke agutwara agukwegeye mu vyo ubona Imana yanka ntukwiye kuvyemera, kandi naho nyene ukabikora mu bwitonzi.

Ivyo Imana ikunda navyo ni ukugendera mu ngeso nziza. ukanka ivyo tumaze kubona ko Imana yanka.

Hari abatubereye akarorero nka: Daniel, Meshaki, Shadrake na Abudinego.
Abo bagabo turabona ko bubaha ababaganza mugabo hageze kubategeka gusenga ibishushanyo kandi Imana yabo ivyanka baciye barahira bararengwa ko batohemuka. Kandi kubera babikoranye ubwitonzi nta ngere Imana yarabakijije. Daniel yamukijije intambwe, barya batatu nabo ibakize itanure ry'umuriro.

Niwasuzugura ukuganza ukanka kugendera ku mategeko y'igihugu mu gihe Ijambo ry'Imana riterekana ayo mategeko nk'icaha uzohanwa n'amategeko. Muri bimwe umuntu atogararizamwo ni nko:


  • Gutanga ikori (taxes et impôts).  Harya umuntu adatanga ikori ntaba akunda igihugu ciwe. Abaganza nabo bahamagarirwa kubungabunga ayo makori akagaruka kubanyagihugu maze bimwe ngo "Iterambere riva ku mwene gihugu rikongera rikamugarukako" bica vyibonekeza.  Ariko iyo abatwara baciye barangwa n'ingeso yo kunyuruza ubutunzi bw'igihugu, igihugu ntigiheza ngo gitere imbere kandi abanyagihugu baca babaho nabi kuko ivyo bakora ata nyungu biheza ngo bibazanire. Abaganza bamwe bamwe baca bakoresha ubwo butunzi bw'abanyagihugu mu kwinezereza gusa. Abatware nkabo rero iyo bameze batyo ntibatunganye ivy'igihugu neza Imana irabahana. 
Abonona ubutunzi bw'igihugu bagahahaza nyarucari na ya makori ntihaboneke umwimbu Imana ibavugako ibi bikurikira:"Yemwe abahindura imanza zigacika umururazi, ukugororoka mukagushiburira hasi, .....nuko rero ko mwasiribanze umurushwa, mukamutoza utugano twiwe; amazu mwiyubakishirije amabuye abajwe, ntimuzoyabamwo; imirima myiza y'imizabibu mwateye, ntimuzonywa vino zayo. Kuko nzi ibicumuro vyanyu ingen'ar'ibikomeye, yemwe abahahaza umugororotsi, mukarya ingurire, mukazibiranya abakene mu manza...." Amosi 5:7-12 (Amos 5:7-12)

Umuntu yubaha Imana ntakwiye kwifatanya mu bibi n'uganza. Akwiye kuvyamirira kure mu bwitonzi ariko akavuga n'igituma atokora ico kintu. 
  • Gukora ibikorwa vy'iterambere rusangi ( nko mu Burundi bw'imbere ya 1993 hariho ivyasa n'ibi tubona ubu bita ibikorwa rusangi. Abantu baraja hamwe bagakora igikorwa c'akamaro kuri bose kandi utabikoze yarahanwa n'amategeko. Ubu mu gihugu c'Uburundi hariho ibikorwa rusangi gusa abatabikora nta bihano bijaho cane. Iyo yari imvugo ngereranyo yo gutanga akarorero kuvyo bibiliya yita kugamburukira abaganza.
  • ... Hari n'ibindi umuntu abab abona ko bidatandukanye n'ubugombe bw'Imana.

Mbega abantu barashobora guhitamwo nabi?

Inyishu ni ego.
Turavye sawuli ukuntu yagiyeho nukubera abantu bari banse kurongorwa n'Imana bagashaka ngo bagenze uko ayandi mahanga yarabakikije yarameze. Samweli arabiginga ati enda nimwemere kurongorwa n'Imana, nabo baranka. Ica ibashiriraho sawuli aca abatwaza umukazo, akabatwara abagore, abana, ivyo batunze vyose. Yaranyaga, akica agakiza.

Abarongozi bakwiye gukora iki?

Abarongozi bakwiye gutwarira abenegihugu bose ata mwana n'ikinono, ata na wandya wangura. Bakwiye kurangwa n'ibintu nyamukuru bitatu: Kwubaha Imana, kuba inyankamugayo, kutarenganya. 

None abantu bokora iki mu gihe babona ko batwazwa umukazo?

Imana iravuga iti uranyambaza mu gihe c'amagorwa, nanje nzogutabara ngukize, nawe uze umpeshe icubahiro (Zaburi 50:15; Psaumes50;15)
Nta yindi nzira tubona atari mugutabaza Imana no kugendera mu vyagezwe vyayo tugashira izina ryayo hejuru.

Ikiyago kizobandanya,....




mercredi 4 juin 2014

Amasezerano y'Imana mu gihe abantu bayumviye

Mbega Imana isezeranira iki abantu mu gihe bemeye kugendera mu vyagezwe vyayo?

Ijambo ry'Imana riraduha inyishu:

Tubandanije mu ri ca gitabo co Kuvayo (Exode 23), turabona imigambi myiza Imana itegekaniriza abayubaha:
21 Tiens-toi sur tes gardes en sa présence, et écoute sa voix; ne lui résiste point, parce qu'il ne pardonnera pas vos péchés, car mon nom est en lui.
22 Mais si tu écoutes sa voix, et si tu fais tout ce que je te dirai, je serai l'ennemi de tes ennemis et l'adversaire de tes adversaires.
23 Mon ange marchera devant toi, et te conduira chez les Amoréens, les Héthiens, les Phéréziens, les Cananéens, les Héviens et les Jébusiens, et je les exterminerai.
24 Tu ne te prosterneras point devant leurs dieux, et tu ne les serviras point; tu n'imiteras point ces peuples dans leur conduite, mais tu les détruiras, et tu briseras leurs statues. 
(Imana iranka cane abantu basenga ibigigwamana bakabikorera. Abantu benshi usanga baja kuraguza mu bapfumu ngo babarabira kazoza kabo aho kubaza Imana kuko yo idutegurira kazoza keza. Soma Yeremiya 29:11)
25 Vous servirez l'Éternel, votre Dieu, et il bénira votre pain et vos eaux, et j'éloignerai la maladie du milieu de toi. 
26 Il n'y aura dans ton pays ni femme qui avorte, ni femme stérile. Je remplirai le nombre de tes jours.
Kenshi ubwenge bw'umuntu hari vyinshi bibusiga arico gituma dukwiye kwiha Imana yo imenya vyose, ikabera hose rimwe). Umutegetsi umwe niwe yavuze ati izi ngabo zincungira umutekano iyo ndyame baba bari hanze, ati kandi imbeba ije yondya canke ikanyica bibereye hanze; akavuga ko Imana rurema ariyo yo kwizigira. Iyo umuntu atagendanye n'Imana yaremye ijuru n'isi yama mu bwoba akaranduka umutima (la terreur) kandi ibimugeramiye biramuhitana. Ariko iyo Imana ariyo irongoye umuntu yama anesha naho yogera mu bihe bigoye ararema.
Enda rero Barundi benewacu tugerageze Imana yaremye ijuru n'isi nayo izodukiza akabi k'amacakubiri, ubwicanyi, les divisions,...
Umuntu ashaka yokora iciza kuko ikibi ntaho cigera gitanga amahoro.

Umunyabwenge umwe wo mw'isi bita Jean Paul Sartre niwe yavuze ati:
1. Chaque homme est le produit de son propre choix. 
(Mu vyo Imana ivuga vyose nta na kimwe ihatira umuntu guokora ku nguvu, umuntu niwe yihitiramwo ico abona kibereye. Umuntu ahisemwo nabi agira ingorane mu buzima)
2. Le premier victime du mal est son propre auteur.
(Umutware umwe niwe yavuze ati: Bibaza ko bariko barantega umutego uca urabashibukana ubatwara ijisho rimwe). 

Mbega Bibiliya yo ibivugako iki :

(14) Les méchants tirent le glaive, Ils bandent leur arc, Pour faire tomber le malheureux et l'indigent, Pour égorger ceux dont la voie est droite.
(15) Leur glaive entre dans leur propre coeur, Et leurs arcs se brisent.
NB: Naho vyoboneka ko dusugerejwe n'abaduhahaza dukwiye guhanga amaso Imana kuko iravuga iti 'Uguhora ni uko Uhoraho' La vengeance appartient à Dieu, pas aux hommes. (Ne vous vengez point vous-mêmes, bien-aimés, mais laissez agir la colère; car il est écrit: A moi la vengeance, à moi la rétribution, dit le Seigneur.(Romains 12:19) ). 

No mu kirundi baravuga bati 'ugwihorahoranwe gwamaze umuryango'. Bibonekako no mu migenzo y'Abarundi ko iyo habaye agatima ko kwihorahorana nta mahoro yigera aboneka

Nk'abakristo, naho vyoboneka ko akanya ko kwihora kabonetse ntituvyemerewe. Turabiye kuri Dawidi turabona ko umwami Sawuli yamuhiga buhongo ngo amwice akamuhunga. Mu nyuma Dawidi amuronka akabero ariko ntiyihora ngo yice Sawuli. Yaremenye ko guhora ari uko Uhoraho. Soma 1 Samweli 24
3. La violence, sous quelque forme qu’elle se manifeste, est un échec
Iyo rero abantu bahise kubaho nk'udukoko two mw'ishamba babaho nabi. Kandi iyo umuntu ateguye ikibi uwo gisinzikaza ubwa mbere ni urya nyene yagiteguye. 
Iyo rero hari abantu bashaka ko ibintu bihinduka bategerezwa kugendera mu vyo Imana igomba. Umuntu yama afise abansi batatu:
1. Satani (Satan)
2. Isi (le monde)
3. Umubiri (La chair, le corps)
Iyo rero ivyo bintu bitatu ugerageje kubigwanya ngo ibintu bihinduke ntivyoroshe kandi ntibinashoka mu gihe Imana itakugwaniriye. Kenshi iyo umuntu yifuje ko ibintu bigenda neza abantu bakava mu karenganyo, ubusuma, ... kuri benshi aboneka ko ari umwansi. Ariko nimba dushaka ko Imana idushikanako amasezerano yayo dutegerezwa gutandukana n'inzira y'ibibi ata gukebaguzwa.
Abavuga ubutumwa bw'Imana bakwiye kubuvuga icera kikitwa icera, icirabura kikitwa icirabura ata gutinya iki na kiriya.
Jean Paul Sartre avuga ati:

« Le monde est iniquité ; si tu l'acceptes, tu es complice, si tu lechanges, tu es bourreau.  »


Umuntu w'Imana akwiye gutungwa n'ivyo afise ntiyifatanye n'abanyakibi ngo yifuze ivyo batunze baronse biciye mu nzira mbi.

Ikigora abantu ni uko umubiri ubereka iki na kiriya ngo babeho neza bakibagira imimbi y'Imana. 

Umutama umwe niwe yaciye umugani ati 'Imiraguzi y'ubushushe ntimenya ko ubuhoze buryoha'

Ivyo Satani atanga biranyaruka nk'ama cash ariko biba vyuzuye uburozi mu gihe ivyo Imana itanga biza nka credits, ntivyihuta ariko iyo bishikiriye umuntu w'Imana agira umunezero.

Jérémie 29:11 (11 Car je connais les projets que j'ai formés sur vous, dit l'Éternel, projets de paix et non de malheur, afin de vous donner un avenir et de l'espérance.)

Psaumes 37

Louis Segond (LSG)
37 De David. Ne t'irrite pas contre les méchants, N'envie pas ceux qui font le mal.
Car ils sont fauchés aussi vite que l'herbe, Et ils se flétrissent comme le gazon vert.
Confie-toi en l'Éternel, et pratique le bien; Aie le pays pour demeure et la fidélité pour pâture.
Fais de l'Éternel tes délices, Et il te donnera ce que ton coeur désire.
Recommande ton sort à l'Éternel, Mets en lui ta confiance, et il agira.
Il fera paraître ta justice comme la lumière, Et ton droit comme le soleil à son midi.
Garde le silence devant l'Éternel, et espère en lui; Ne t'irrite pas contre celui qui réussit dans ses voies, Contre l'homme qui vient à bout de ses mauvais desseins.
Laisse la colère, abandonne la fureur; Ne t'irrite pas, ce serait mal faire.
Car les méchants seront retranchés, Et ceux qui espèrent en l'Éternel posséderont le pays.
10 Encore un peu de temps, et le méchant n'est plus; Tu regardes le lieu où il était, et il a disparu.
11 Les misérables possèdent le pays, Et ils jouissent abondamment de la paix.
12 Le méchant forme des projets contre le juste, Et il grince des dents contre lui.
13 Le Seigneur se rit du méchant, Car il voit que son jour arrive.
14 Les méchants tirent le glaive, Ils bandent leur arc, Pour faire tomber le malheureux et l'indigent, Pour égorger ceux dont la voie est droite.
15 Leur glaive entre dans leur propre coeur, Et leurs arcs se brisent.
16 Mieux vaut le peu du juste Que l'abondance de beaucoup de méchants;
17 Car les bras des méchants seront brisés, Mais l'Éternel soutient les justes.
18 L'Éternel connaît les jours des hommes intègres, Et leur héritage dure à jamais.
19 Ils ne sont pas confondus au temps du malheur, Et ils sont rassasiés aux jours de la famine.
20 Mais les méchants périssent, Et les ennemis de l'Éternel, comme les plus beaux pâturages; Ils s'évanouissent, ils s'évanouissent en fumée.
21 Le méchant emprunte, et il ne rend pas; Le juste est compatissant, et il donne.
22 Car ceux que bénit l'Éternel possèdent le pays, Et ceux qu'il maudit sont retranchés.
23 L'Éternel affermit les pas de l'homme, Et il prend plaisir à sa voie;
24 S'il tombe, il n'est pas terrassé, Car l'Éternel lui prend la main.
25 J'ai été jeune, j'ai vieilli; Et je n'ai point vu le juste abandonné, Ni sa postérité mendiant son pain.
26 Toujours il est compatissant, et il prête; Et sa postérité est bénie.
27 Détourne-toi du mal, fais le bien, Et possède à jamais ta demeure.
28 Car l'Éternel aime la justice, Et il n'abandonne pas ses fidèles; Ils sont toujours sous sa garde, Mais la postérité des méchants est retranchée.
29 Les justes posséderont le pays, Et ils y demeureront à jamais.
30 La bouche du juste annonce la sagesse, Et sa langue proclame la justice.
31 La loi de son Dieu est dans son coeur; Ses pas ne chancellent point.
32 Le méchant épie le juste, Et il cherche à le faire mourir.
33 L'Éternel ne le laisse pas entre ses mains, Et il ne le condamne pas quand il est en jugement.
34 Espère en l'Éternel, garde sa voie, Et il t'élèvera pour que tu possèdes le pays; Tu verras les méchants retranchés.
35 J'ai vu le méchant dans toute sa puissance; Il s'étendait comme un arbre verdoyant. (Abanyakibi bameze nk'igiti kigara hejuru y'utundi duti duto duto kikibagira ko natwo dukeneye izuba. Utwo duti ntiduheza ngo dukure)
36 Il a passé, et voici, il n'est plus; Je le cherche, et il ne se trouve plus.
37 Observe celui qui est intègre, et regarde celui qui est droit; Car il y a une postérité pour l'homme de paix.
38 Mais les rebelles sont tous anéantis, La postérité des méchants est retranchée.
39 Le salut des justes vient de l'Éternel; Il est leur protecteur au temps de la détresse.
40 L'Éternel les secourt et les délivre; Il les délivre des méchants et les sauve, Parce qu'ils cherchent en lui leur refuge.

None nk'abantu twokora iki:

Ico abantu bakwiye gukora ni ukuva mu vyaha bakegera Imana Rurema. Si agaseseshwarumuri ko Imana yama igwanira abayubaha. Iyo rero umuntu agerageje kwigwanira mu buryo bwiwe yama acumukura kuko ntaworwanya Satani ngo amushobore atari kumwe n'Imana. Ababntu benshi biyibagiza ko Satani akomeye cane kandi afise amayeri menshi. Iyo rero umuntu yakiriye Yesu Kristu nk'Umwami n'Umukiza wiwe yama amugwanirira kuko arazi imikenyuro ya Satani yose. Iyo rero umuntu yiyegereje Yesu bituma amenya vyinshi vy'ukuri kw'ivyo muri Mpwemu. Yesu Kristu yahawe Ububasha kw'isi no mw'Ijuru.

Hanyuma tuzorabira hamwe ukuntu umukristu akwiye kugwana, ibigwanishwa yokoresha kugirango aneshe Satani. 




mardi 3 juin 2014

Mbega Bibiliya ivuga iki ku giturire, ubutungane?

Mu Burundi ibice vyinshi cane bigizwe n'abakristu. Ariko igiturire n'akarenganyo biza gute mu mitima y'abantu? Abantu kenshi usanga bahahamiye amaronko bigatuma ataco bagera umutwe ngo bagisonere. Muri ico gihe amategeko yashizweho mu gihugu ntaba acubahirizwa. Ariko ijambo ry'Imana rirerekana yuko abarya  igiturire bo n'abagitanga barahinduka imitima bagasigara bameze nk'ibikoko. Uwo biketse wese ko yobabangamira baca bamuturubika cane eka no kwicwa ashobora kwicwa.

Iyo hageze nk'ibijanye n'amasoko hakabamwo gutanga igiturire kugirango uyu canke uriya atsindire iyo soko, uca usanga ibigugwa atagaciro (qualité) bitanganywe kuko umwe yatanga igiturire aba ashaka kugaruza ayo yatanze. Muri ico gihe bamwe bakira igiturire baba bamaze guhuma amaso, ubwenge bwabo bwo gukora ibigorortse buba bwahengamye.

Soma Kuvayo 23 (Exode 23)

23 Tu ne répandras point de faux bruit. Tu ne te joindras point au méchant pour faire un faux témoignage. (akarenganyo gafatiye kububeshi gasasirwa indava)
Tu ne suivras point la multitude pour faire le mal; et tu ne déposeras point dans un procès en te mettant du côté du grand nombre, pour violer la justice. (Kurementaniriza umuntu agakorerwa inkono ishushe kubera ivyabona vy'ibinyoma)
Tu ne favoriseras point le pauvre dans son procès. (Aka mwana wa mama)
Si tu rencontres le boeuf de ton ennemi ou son âne égaré, tu le lui ramèneras.
Si tu vois l'âne de ton ennemi succombant sous sa charge, et que tu hésites à le décharger, tu l'aideras à le décharger. (umwe wese yibako ntihagire ubabara uwundi 'chacun pour soi et Dieu pour tous)
Tu ne porteras point atteinte au droit du pauvre dans son procès. (umukene ntaba akigira ijambo)
Tu ne prononceras point de sentence inique, et tu ne feras point mourir l'innocent et le juste; car je n'absoudrai point le coupable. (Kurenganya)
Tu ne recevras point de présent; car les présents aveuglent ceux qui ont les yeux ouverts et corrompent les paroles des justes.

Iki gice cerekana ko igiturire gihuma amaso y'ukirya kandi kigacurika ivyiyumviro vyiwe maze ururimi rwiwe rukarangwa n'ibinyoma n'akarenganyo.

Igiturire kiratuma abashoboye kugitanga aribo batunganirizwa haba mu bucamanza, mu rudandazwa, mu buzi eka n'ibindi vyose bigize ubuzima bw'igihugu n'abakibamwo. Haca haba umwana n'ikinono.

Iyo abantu bitandukanije n'izo nzira mbi igihugu kiratera imbere, ubutungane bukigenga, akamwana wa mama ntikaba kakivugwa.

Ivyo bishoboka iyo abatwara igihugu bajejwe amabanga ahambaye y'igihugu bafashije amategeko akubahirizwa.